Kırklareli Yöresel Türk Kıyafetleri

Kırklareli Yöresinde bugün erkek ve kadınlar hazır elbise giymektedirler. Bu elbiseler moda akımına göre her yıl değişebilmektedir. Eski yıllarda köy ve şehirlerde yaşayanlar arasında gözle görülür farklılıklar varken, bugün bu fark oldukça azalmıştır.

Köylerde kadınlar tarafından özellikle 50 yaş ve üstündekilerde çarşaf, ferace denilen siyah renkli giysiler dışarıda, renkli basmalardan yapılan şalvar, bluz, ayaklara koyun yapağından örülme çetik-çorap, başlarına da eşarp ya da beyaz bezden oluşan başörtüler de içeride kullanılır. Erkekler genelde hazır olarak aldıkları ceket ve pantolon giyerler. Başlarında da kasket denilen şapka kullanırlar. Yaşlı olanlar sıcak tutsun diye kışları şayak (aba) pantolon giyerler.

Gençlerle ihtiyarlar arasında giyimde büyük değişiklikler vardır. İhtiyar kadınlar ferace, orta yaş kadınları çarşaf, gençler ise gayet modern giyinirler. Genç kızlar saçlarını örtmezler. Bu durum ilk zamanlar ihtiyarlar tarafından çok yadırganmasına rağmen bugün bu durum hoş karşılanmaktadır. Genç erkekler de gayet modern giyinip başlarında şapka kullanmazlar.

Yöremiz halk oyunları kıyafetleri de şunlardır.

KADIN GİYSİLERİ:

Başa Giyilenler;

Başta çember(grep)kullanılır. Çok ince olup, uçlarında ve kenarlarında motiflerle süslenmiş işlemeler bulunur. Baş bağlamaları konumuna göre çeşitli olup, kulak hizasında veya baş üstünde düğümlenerek yapılan oyalar gösterilecek şekilde bağlanır. Her renk çember kullanılmakla birlikte genellikle kıyafete zıt renkler kullanılır. Çemberin üzerinde oyalı yemeni, krep (yazma) tartma ve vala ile bütünleşen bir başlık vardır. Yemeni renkli iğne ve mekik oyaları ile bezenir. İğne oyalarında renkli boncuklar, sade ve çiçek motifli pullar kullanılır.

Sırta Giyilenler;

İç Donu: Dokuma kumaştan yapılmış dizlere kadar uzanan paçaları bağlı genellikle beyaz renkte iç donu giyerler.

Bürümcek Gömlek: İnce dokunmuş beyaz renkli kumaştan yapılmıştır. Yakasız olup çok küçük hakim yaka ile göğüs kafesine kadar düğmeli görünen kısımları işlemeli, kol uçları düz veya büzgülüdür.

Şalvar: Genellikle kadifeden yapılmış olup kırmızı renk hakimdir. Paçaları bol, bilek kısmı boğumluve ağı mümkün olduğunca büyük olup geniş biçimde dikilmiştir. Bel kısmı Lastik veya uçkur ile büzülmüştür. Yanlarında cepken ile bütünlük sağlayan işlemeler vardır.

Cepken: Genellikle şalvar renginde olup, motifleri yöre özelliğini yansıtacak şekilde hazırlanmıştır. Bu motifler ters lale, defne dalı ve bereket sembolü olan başak tanesidir. Motifler genellikle sarı renkle işlenmektedir.

Toka: Şalvarın üzerine takılan gümüş kemerli tokadır.

Yağlık: Belden öne doğru sarkıtılan ve yörede kullanılan motiflerle süslenen bir giysidir. Uçkur: Kemer niyetine kullanılan, yağlığı ve şalvarı saran, uçları yörede kullanılan motiflerle  işlemeli olan ve kişinin sol tarafından sarkıtılacak şekilde bağlanmıştır. 

Fıta: Üzerinde çeşitli motifler bulunan,d okuma kumaştan yapılmış ve kadınların önlerine bağladığı  bir giysidir. Motifler genellikle dokuma esnasında oluşturulmuş olup, çeşitli renkte olanları vardır.

Ayağa Giyilenler;

Yemeni: Siyah renkli deriden yapılmış, bağcığı olmayan bir tür ayakkabıdır.

Çetik: Çeşitli renklerde, elde şiş ile örülmek suretiyle genellikle koyun yapağından yapılmış konçsuz pabuçtur.

Çorap: Yünden veya yapaktan yapılmış olup, bacakları ayaktan yukarı doğru sarar.

Aksesuar;

Mendil: Çeşitli motiflerle süslenmiş olup, sallama olarak kullanılır.

Takılar;

Kadınlar genellikle boyun kısmına kurdelâya dizili olarak bir veya iki dizi altın bağlarlar. Kulaklarına da küpe takarlar. Mevsimine göre kulak ile çember arasına çiçekler de takılabilir. Mizansen oyunlarda bu çiçekler kullanılabilir. Kullanılan işlemelerde genel olarak birlik, beraberlik ve yardımlaşmanın sembolü olan defne dalını, kararlılık, cesaret ve üstünlük sembolü olarak kartal v.b. hayvanları sembolize ederler. Renklerde sevginin ve sevgilinin bağını anlatan kırmızı ve tonları hakimdir. Gaytan işlemeler bitkilerin yapraklarından elde edilen yapıştırıcı maddeler ile kullanılır.

ERKEK GİYSİLERİ:

Başa Giyilenler;

Fes: Başa giyilir. Ucu sol tarafında düğümlenen çok ince kumaştan yapılmış olan (ipekli) dolama ile sarılmıştır.

Sırta Giyilenler;

Gömlek: Pamuklu, düz veya çok ince çizgili, yakasız, kolları ve önü düğmeli kullanılır. Bazılarında çok dar hakim yaka bulunur. Gömlek altına el örgüsü yünden yapılmış içlik giyilir.

Potur: Paçaları bileği saran ve düğmeli pantolon şeklinde dökümlü, ağ kısmı daha az düşük olan aba, şayak veya kaşe kumaştan yapılır. Genellikle çivit mavisi ve devetüyü renkler kullanılır. Yanlarında cepken ile birlik sağlayan motifleri paçanın ucuna kadar iner. Şalvar üzeri kaytanlı işlemeleri, paçalarında bağları vardır. Paçaları düğmeli, aba pantolona benzeyen potur, ağ kısmı daha da düşüktür. Kayış yerine uçkur takılır. Yanları ve paçaları motiflidir.1930-1940’lı yıllarda yerli denilen “Gacal”lar günlük yaşantılarında gök mavisi potur giyer iken, Bulgaristan’dan gelmiş göçmenler lacivert veya siyah, Batı Trakya’dan gelmiş göçmenler ise devetüyü renginde potur giymekteydiler.

Cepken: Kolsuz olup, daha çok yaşlıların kullandığı aynı kumaştan ve renkten yapılmış cepli olup potur üstüne giyilir.

Kollu Kolsuz Cemedan: Cepkenin bir değişiği olup kolludur. Ön ve arkasında bulunan motifler kol uçlarına kadar uzanır. İşlemeleri el işi ve kaytan ipinden olur. Yaz aylarında kolsuz, kış aylarında kollu olanı giyilir. Kollu cemedan üzerine giyilmiş kartal kanat kullanılır.

Kuşak: Poturu saran cepken üzerine, beyaz ve kırmızı renklerin hakim olduğu dokuma yünden yapılmış uzunca kuşak sarılır. Genellikle sol tarafa veya konumuna göre kapalı bırakılan uçlarında her zaman sarkıtılan püskülleri bulunur.

Peşkir: Kuşağın üzerine sol taraftan takılan, simle işlenmiş kısmı gösterilen peşkir takılır. Bürümcük dokuma kumaştan yapılma olup genellikle beyaz renklidir.

Ayağa Giyilenler;

Yemeni: Kadınlar gibi siyah renkli deriden yapılmış, uçları daha sivri yemeni giyilir. Bazı yerlerde üstü potur üstüne dolama ile sarılan, öküz ya da manda derisinden yapılan çarık giyilir. İçine düz beyaz renkli yünden örülme çorap giyilir.

Aksesuar;

Yağlık: Boyunlara kenarları ve görünen uçları sim işlemeli yağlık takılır.

Mendil(Çevre-Şırvata): Beyaz renkli, işlemeli ve kare şeklinde mendil kullanılır.

Silahlık: Cepken üstüne kartal kanat altına gelecek şekilde silahlık takılır. Ayrıca tütün tabakası ve köstek de bulunabilir.

Posted in: TürkKültürü